Vele jaren geleden werkte ik in een vervangingscontract binnen een OCMW in de Kempen. Na mijn contract kreeg ik geen verlenging. Er kwam wel een andere functie vrij waarvoor ik solliciteerde. Uiteindelijk werd ik bij de voorzitter van het OCMW geroepen. Ik kreeg de job MAAR met de boodschap dat de collega’s waar ik de afgelopen maanden mee gewerkt hadden er eigenlijk niet mee akkoord waren.

Inhoudelijk had niemand klachten over mijn werk. De reden die de collega’s wel gaven: de ene dag is Marie sociaal, werkt met open deur en kan je er altijd terecht. De andere dag is de deur van haar bureau dicht en is contact moeilijker.

Daar stond ik dan: werk aanvaarden waar al van bij aanvang gezegd werd dat de collega’s me niet meer wilden of verder zoeken. En ik besefte dat de collega’s nog gelijk hadden ook. Soms was ik sociaal en kon ik de contacten hanteren, andere dagen wilde ik liever niemand zien. Dan was contact teveel gevraagd. Een uitleg naar het hoe of waarom kon ik indertijd niet geven. Het was gewoon zo. Altijd al geweest. Dit ben ik.

Vanmorgen toen ik er weer aan dacht viel alles natuurlijk op zijn plaats. Had ik het toen maar kunnen zeggen: ik heb autisme. Soms bots ik op sociaal contact. Soms weet ik niet hoe ik me moet gedragen. Soms ben ik overprikkelt. Soms begrijp ik de situatie niet. … Soms ….

Spijtig genoeg is dit geen alleenstaande anekdote. Mijn leven is gevuld met dit soort verhalen. Botsen op grenzen die ik niet kon uitleggen. Die ik zelf niet begreep. Tegenwoordig bots ik evenzeer op diezelfde grenzen, maar ik begrijp tenminste wat er dan aan de hand is. Soms is het probleem op te lossen met een gesprek of met een aanpassing van mezelf of de ander, soms bots ik alleen op onbegrip, onwil of ontkenning.

Leven met een onzichtbare beperking in deze maatschappij is niet evident. Gisteren las ik nog een moeder die uitlegde: “Mijn dochter moet haar autisme niet als excuus gebruiken, kan ze niet gewoon normaal doen?”. Oh wat word ik boos van dergelijke uitspraken. Kan iemand in een rolstoel niet even normaal doen en de trap opgaan? Dat vraag je toch evenmin!

Of mensen die zeggen: “ik denk dat ik ook een beetje autisme heb”. Dat bestaat niet. Je hebt autisme of je hebt het niet. Je kan gelijkaardige kenmerken hebben zoals wel meer mensen bruin haar hebben of hun kleding op kleur hangen. Maar dat is niet hetzelfde. Men zegt toch ook niet: “ik denk dat ik ook een beetje zwanger ben”. Wat wel kan is dat je er meer of minder last van hebt. Dat je de ene dag beter in staat bent om de wereld te navigeren dan de andere. Maar een beetje de diagnose hebben: nope, kan niet.

Onbegrip, respectloosheid, onwetendheid en gaslighting horen er blijkbaar bij. Maar kunnen we alsjeblief ophouden met doen alsof iedereen autisme heeft. Alsof het iets is wat je aan of uit kan zetten. Kunnen we ophouden met stellen dat personen met autisme gewoon ervoor kiezen om moeilijk te doen. Te vaak hoor ik deze verhalen.

Ik doe hierbij een oproep voor empathie. Voor positieve communicatie. Voor wederzijds begrip. Volgende keer je vragen hebt rond autisme, volgende keer je iets niet begrijpt, volgende keer je denkt dat we overdrijven of ervoor kiezen om moeilijk te doen. Ga dan eens open in gesprek met die andere. Luister dan eens ‘echt’ naar haar/zijn verhaal. Autisme is zoveel meer dan je denkt. Niet enkel de beperkingen maar ook de talenten. De mensen die tot zoveel in staat zijn als ze in een begripvolle omgeving kunnen werken/wonen/leven. Leer de mensen echt kennen alvorens conclusies te trekken. Dat vind ik trouwens een algemeen menselijke regel die bij iedereen van toepassing is.